محمد خواجه زاده ، مدیر تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمان در گفتگو با مهرکریمان:
شرکت تعاونی های فعال، دردست اجرا و به بهره برداری رسیده ۵هزار ۲۲۲ تعاونی است
تعاون و همکاری می تواند در تحقق رشد و شکوفایی جامعه نقشی به سزا ایفا کند. بدیهی است با کسترش فرهنگ تعاون، وحدت وهمدلی در جامعه حاکم و ابتکارها و خلاقیت ها پدیدار می گردد و جامعه از آسیب دشمنان مصون می ماند.
در حدیثی از پیامبر اسلام حضرت محمد صلوات الله علیه نقل است که فرمودند: ” اگر همه شما در راه خیر و نیکوکاری به یکدیگر بپیوندید و هماهنگ شوید دوستدار و علاقه مند به یکدیگر خواهید شد”.
این حدیث حکایت از آن دارد که تعاون در اسلام جایگاهی خاص دارد چرا که در همه امور همکاری . محبت . صفا و صمیمیت مطرح و مفید است.
درجهان امروز می باید برای کسب توفیق و سرافرازی در کلیه مسایل اقتصادی . فرهنگی و سیاسی همکاری باشد یعنی همواره می باید آیه شریفه ” تعاونوا علی البر و التقوی ” الگوی اعمال و رفتار هر انسانی باشد تا بتواند به اهداف و مقاصد عالی دست یابد. به موجب اصل چهل و چهارم قانون اساسی نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بر پایه سه بخش دولتی تعاونی و خصوصی با برنامه ریزی منظم و صحیح استوار شده است.
تعاونی چیست؟
تعاونی ها، واحدهای کوچک اقتصادی ویژه ای هستند که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، در تولید ملی، کارآفرینی و جذب نیروی کار، با افراد جامعه مشارکت می کنند و غالبا مالکیت مستقلی دارند. در واقع، تعاونی ها، سازمان هایی مردمی هستند که از سوی خود اعضا و با اختیار کامل آنها تشکیل و منطبق با اصول بین المللی تعاون اداره می شوند.
همزمان با فرارسیدن هفته تعاون و در آستانه برگزاری شانزدهمین جشنواره تعاونی برتر استان کرمان مصاحبه ای با “محمد خواجه زاده” مدیر تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمان صورت پذیرفت که در ادامه این مصاحبه را می خوانید:
*لطفا تعداد تعاونی های فعال و تعداد تعاونی های ثبت شده را بفرمایید.
– تعداد شرکت های تعاونی فعال و در دست اجرا و به بهره برداری رسیده در استان ۵۲۲۲ تعاونی است که از این تعداد بیش از ۶۵ درصد آنها فعال و به بهره برداری رسیده و مابقی که ۳۵ درصد تعاونی ها را تشکیل می دهد در دست اجراست که در بیش از ۱۵ گرایش مختلف از قبیل کشاورزی، خدمات،صنعت, اعتبار، تامین نیاز مصرف کنندگان ، تولیدی و توزیعی، عمرانی، مسکن، معدنی، صنایع دستی، فرش دستباف و …. است.
باید به این نکته اشاره کرد که تعاونی فعال و به بهره برداری رسیده به تعاونی گفته می شود که از نظر اقتصادی و فعال در سامانه جامع و هوشمند بخش تعاون برئز (مجامع و …) می باشند و تعاونی دردست اجرا شامل تعاونی هایی است که جدیدالتاسیس اند و در سامانه هوشمند ثبت شده اند ولیکن بدنبال اخذ مجوزهای فعالیت از دستگاه های اجرایی می باشند . ناگفته نماند که کلیه آمار برگرفته از سامانه جامع و هوشمند بخش تعاون می باشد.
*با توجه به اینکه در آستانه هفته تعاون قرارداریم بفرمایید کدام تعاونی ها به عنوان برترین شناخته شده اند و ملاک انتخاب چه بوده است؟
امسال و به لطف پروردگار شانزدهمین جشنواره تعاونی های برتر برگزار می شود. روند ثبت نام برای انتخاب تعاونی برتر از طریق فراخوان از اردیبهشت ما آغاز و شرکت ها در یک بازه زمانی اطلاعات تعاونی را در سامانه جامع و هوشمند بخش تعاون به مدت یکماه بروزرسانی نمودند و پس از بروزرسانی اطلاعات فرم شاخص اختصاصی تعاونی های برتر در سامانه هوشمند بارگذاری گردید و شرکت های تعاونی پس از پاسخگویی سئوالات مزبور نسبت به بارگذاری مدارک و مستندات مربوطه مانند مجامع و مالی و … اقدام نمودند و پس از پایان مهلت مقرر داوری سایبری توسط کمیته علمی شانزدهمین دوره جشنواره انجام گرفت و تعاونی ها با توجه به اطلاعات موجود در سامانه و مستندات امتیاز بندی گردیدند .
در سطح استانی امتیاز ۳۱۰ به بالا و ملی از امتیاز ۳۶۰ به بالا انتخاب می گردد. رقابت امسال المپیادی و کلیه روند انتخاب و ثبت نام و داوری از طریق سامانه هوشمند صورت پذیرفته است که در هفته تعاون از خدمات تعاونی های برتر توسط مقامات استانی تجلیل بعمل می آید.
بر همین اساس تعاونی های برتر سال ۱۴۰۰ عبارتند از : تعاونی دانش گستر زیبای شایان، تعاونی مسکن نو اندیشان گهر جهان سیرجان،تعاونی اعتبار کارکنان شرکت سرمایه گذاری مس سرچشمه پیشرو، تعاونی تولید بتن و سنگدانه گرانیت، تعاونی صنایع دستی فخر هنر کرمان، تعاونی فرآیندگان پردازش رایانه و تعاونی های شایسته تقدیر سال ۱۴۰۰ عبارتند از : تعاونی مسکن فاز پنج کارکنان مس سرچشمه، تعاونی بتن سازان شهر کرمان، تعاونی چند منظوره گوهر عمران سیرجان، تعاونی چند منظوره مجتمع صنعتی رفسنجان، تعاونی مسکن سرافرازان دنیا مهر سیرجان، تعاونی خدمات فنی و مهندسی کشاورزی مرجع، تعاونی فلزات نادر
*لطفا بفرمایید چه میزان از اشتغالزایی توسط تعاونی ها در استان صورت میگیرد؟
– شرکتهای تعاونی پس از ثبت و تشکیل با توجه به نوع و موضوع فعالیت تعاونی جهت اخذ موافقت اصولی یا مجوز باید به دستگاه های اجرایی مراجعه و پس ازاخذ استعلامات لازم موفق به مجوز فعالیت شده و پس از به بهره برداری رسیدن طرح پیشنهادی اقدام به بکارگیری و استخدام افراد واجد شرایط مورد نیاز براساس قوانین و مقرران کی نماید. میزان فرصت شغلی و اشتغالزایی توسط تعاونی ها قریب ۶۰ هزار نفر می باشد.
*به نظر حضرتعالی رویکرد تعاونی ها در استان موفق بوده است؟
– رویکرد های تعاونی ها در استان با سوداگری منافات بسیار دارد . طبیعت اقتصاد مقاومتی مبتنی بر خرد جمعی و کار گروهی می باشد که عمدتا بدنبال رویکردهای اقتصادی و اجتماعی و در مواقعی سیاسی می باشند.
شرکت ها با عنایت به نوع و موضوعات فعالیت و انواع گرایس مختلف در بعضی از زمینه ها بسیار موفق و عالی عمل نموده اند که در سطح ملی جزو تعاونی های مطرح ، بزرگ و شاخص بوده که زبانزد تعاونگران استانهای دیگر می باشند ولیکن در مواردی از شرکت های تعاونی نیز به اهداف مورد نظر بدلایل مختلف از جمله ضعف و سوء مدیریت به نقطه مطلوب نرسیده اند.
*به جز تعاونی های مسکن کدام تعاونی ها موفق عمل کرده است؟
عمده فعالیت و فراونی و بیشترین گرایش در تعاونی در استان مربوط به بخش های کشاورزی ، خدمات ، صنعت، تولیدی و توزیعی می باشند.
*اهم اقدامات اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی در رابطه با تعاونی ها در رابطه با تعاونی ها را بفرمایید و کدام اقدام امید بخش بوده است؟
– بصورت کلی اگربگویم باید اشاره کنم به :
۱- راهبری تشکیل شرکت های تعاونی در بخش های مختلف اقتصادی در راستای ایجاد و تامین شرایط و امکانات کار و هداست سرمایه های خرد مردمی در بخشهای تولیدی و اقتصادی و … و تقویت روحیه خرد جمعی
۲- ترویج و گسترش فرهنگ تعاون در جهت گسترش اعتماد و ترغیب و تشویق مردم به مشارکت گسترده
۳- برگزاری دوره های آموزشی و توانمند سازی مدیران و اعضای شرکت های تعاونی (حقوقی، سرپرستی و مهارتی )
۴- راهبری ایجاد بازارهای ملی و محلی و نمایشگاه ای عرضه محصولات
۵- برقراری تعاملات موثر با دستگاه های اجرایی استان در راستای تسهیل و بهبود نظام کسب و کارهای تعاونی
۶- پیگیری منابع و اعتبارات لازم در جهت کمک به توانمندسازی و تشکیل و توسعه تعاونی ها
۷- کمک به ایجاد ایجاد و گسترش تشکیل های بین تعاونی ، شبکه ها واتحادیه های تعاونی ها
۸- پیگیری منابعع و اعتبارات ، تسهیلات و حمایت های مالی تعاونی از طریق ظرفیت های موجود در بانک تویعه تعاون و صندوق ضمانت سرمایه گذاری بخش تعاون
۹- برگزاری همایش ها، نشست ها و کارگاه های اطلاع رسانی در خصوص اعتلای مبانی فرهنگ تعاون
۱۰ – پیگیری امور مربوط به سامانه جامع هوشمند بخش تعاون کشور در استان جهت تعاونی ها
و اگر بخواهیم از اقدامات امید بخش در رابطه با تعاونی ها نام ببریم می توانیم به پیگیری اتصال شرکت های تعاونی به سامانه جامع و هوشمند بخش تعاون که از طریق این سامانه کلیه مراحل ثبت وتشکیل شرکت های تعاونی از طریق اتوماسیون و اطلاعات کلیه اعضا و شاغلین، مجامع و … از طریق این سامانه صورت می پذیرد. سامانه ای که در راستای ایجاد شفافیت عمومی و ایجاد اعتماد عمومی همراه با آمارهای بخش تعاون بصورت بروز و بهنگام می باشد. و همچنین ایجاد و راه اندازی مرکز نو آوری و توسعه بخش تعاون استان اشاره کرد.
*لطفا بفرمایید قانون تعاون چه حمایتی از تعاونی ها داشته است؟
-قانون بخش تعاون جمهوری اسلامی در راستای حمایت از توانگران عزیز می باشد. قانون اجرایی سیاست های کلی اصل۴۴( بند ح ماده ۹) شاغلین عضو در تعاونی مشمول ۲۰ درصد سهم تخفیف سهم کارفرما می باشد.
-قانون مالیات ها ی ماده ۹ بند ۱ کلیه شرکت های تعاونی از تخفیف ۲۵ درصدی بهره مند می گردند.
-در قانون تعاون نیز اولویت ماده ۲۴ و ۴ قانون بخش تعاون به شرکت های تعاونی
-و همچنین در سند توسعه بخش تعاون در برنامه پنجم توسعه کشور بوده است.
*به نظر حضرتعالی بیشترین مشکل تعاونی ها چیست؟
-مواردی مانند نگاه و فرهنگ سنتی در خصوص تشکیل تعاونی و عدم وجود روحیه خرد جمعی و مشارکتی در تصمیم گیری تعاونی ها و ضعف آگاهی از قوانین و مقررات، آموزش و توانمندی مدیران و اعضا شرکت های تعاونی ،عدم توجه به بازاریابی و اندازه بازار و برندینگ محصولات تولیدی، عدم توجه به تعامل، هماهنگی و هم افزایی فی مابین تعاونی ها و شبکه سازی، ضعف بنیه مالی اعضا ونگاه تامین مالی عمدتا به سمت سوی اتقراض از بانک ها، عدم توجه و مطالعه شناختی از زیرساخت ها مانند انرژی و حمل و نقل در هرمنطقه ، عدم وجود میدان بروز و همگام و آشنا با تکنولوژی های روز دنیا ، عدم توجه و نگاه مدیریتی به خوشه سازی و اتحادیه سازی فی ما بین تعاونی ها و در نهایت تغییر نگاه حمایتی، ادغام و مشوق ها و بستهای حمایتی در دولتهای مختلف را می توان از مشکلاتی در مسیر تعاونی ها نام برد.